«Տեսա, որ գյուղում մի բնակիչ կա` 83- ամյա Լենա տատիկը, և որոշեցի նկարահանել»

Արդեն 30 տարի է, ինչ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության Մարտունու շրջանի Սխտորաշեն գյուղը ամայացած է: Միակ բնակիչը, որ մնացել է գյուղում, 83-ամյա Լենան է: Նա ավելի քան երկու տարի է, ինչ մենակ է գյուղում: Լենայի ամուսինը որոշել էր կնոջ հետ մնալ և հրաժարվել էր լքել գյուղը, չնայած գյուղը քիչ-քիչ սկսել էր ամայանալ: Վատ ճանապարհները և դպրոցների բացակայությունը հանգեցրել են գյուղի ամայացմանը: Լենան չորս տղա ունի: Նրանցից մեկը զոհվել է արցախյան պատերազմում: Մյուս որդիներն ինը թոռների հետ միասին ապրում են մոտակա գյուղերում: Լենան կուզենար, որ իր գյուղը չլքվեր և չվերանար քարտեզից:

«Սխտորաշեն» այսպես է վերնագրված ԳԱՐԵԳԻՆ ՊԱՊՈՅԱՆԻ առաջին վավերագրական ֆիլմը: Գարեգին Պապոյանը մասնագիտությամբ տնտեսագետ է: Ավելի քան հնգամյա փորձառություն ունի վավերագրական լուսանկարչության բնագավառում: Մոտ մեկ տարի հեռուստահաղորդումների և ֆիլմերի օպերատոր է եղել«Շողակաթ» հեռուստաընկերությունում: Ռեժիսորի խոսքով` անցումը վավերագրական լուսանկարչությունից վավերագրական կինո առանձնապես բարդ չի եղել. «2013-ին լուսանկարելու նպատակով շրջում էի Արցախի տարբեր շրջաններում, գյուղերում: Պատահաբար հայտնվեցի Սխտորաշենում: Տեսա, որ գյուղում մի բնակիչ կա` 83- ամյա Լենա տատիկը, և որոշեցի նկարահանել: Միայնակ ապրող մարդու համար մի քիչ անսովոր է, որ իրեն նկարահանում են, բայց համաձայնեց»:

Նկարահանման աշխատանքները տևել են երկու օր: Հետաքրքրվեցի` «Արցախում ցուցադրվե՞լ է, կամ ցուցադրվելո՞ւ է ֆիլմը»: Ռեժիսորն ասաց, որ այդպիսի հատուկ նպատակ չունի, բայց հնարավոր է, որ ցուցադրվի: Անդրադառնալով մեր` «Դատարկվող բնակավայրը, անբարեկարգ փողոցները միայն Սխտորաշենին չեն վերաբերում: Կինոլեզվով Արցախին վերաբերող խնդիրները վեր հանելու նպատա՞կ եք ունեցել» հարցին` ասաց. «Իմ առաջնային նպատակն էր ցույց տալ մի գյուղի մի բնակչի պատմությունը: Երկրորդ շերտում գուցե կա նաև այդ խնդիրը»:

Լենա տատիկը կյանքից հեռացել է: Գյուղը դատարկ է: Մեր խնդրանքով ռեժիսորը փորձեց նկարագրել Սխտորաշենը. «Բնությունը շատ սիրուն է, կան քանդված, կիսաքանդված տներ, որոնք լքել են մարդիկ: Սխտորաշենը հայտնի է նաև հնագույն ծառով: Գյուղի ներքևում գտնվող սոսին (տնջրի), գիտնականների կարծիքով, ավելի քան 2000 տարեկան է»:

«Սխտորաշեն» կարճամետրաժ վավերագրական ֆիլմն ընդգրկված է «Ոսկե ծիրան» փառատոնի «Հայկական համայնապատկեր» ծրագրում: Կցուցադրվի «Մոսկվա» կինոթատրոնում, հաջորդաբար` հուլիսի 12-ին`ժամը 10-ին, հուլիսի 13-ին` ժամը 17:30-ին, և հուլիսի14-ին` ժամը 21:30-ին:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ